Ponieważ kształtem ciasto przypomina kopczyk, nazwano je kretowiną. W gwarach śląskich wyraz kretowina jest powszechnie znany i używany. Występuje na terenie całego Górnego Śląska na oznaczenie kretowiska – kopca usypanego przez kreta.

kretowina

Jest to ciasto typu tortowego, różni się jednak od tradycyjnych tortów nie tylko kształtem, lecz także nadzieniem.

W kartotece Słownika gwar śląskich zgromadzonej w Instytucie Śląskim w Opolu występuje bardzo wiele (kilkadziesiąt) poświadczeń tego terminu i jego pojedyncze synonimy – kretowizna, kretowisko. Jest to ciasto typu tortowego, różni się jednak od tradycyjnych tortów nie tylko kształtem, lecz także nadzieniem. Masa, którą przełożono ciasto, uzyskuje swą lekką i puszystą konsystencję dzięki dodatkowi mleka z żelatyną.

Przepis na kretowinę trafił na Opolszczyznę najprawdopodobniej z Niemiec, z którymi ludność rodzimą łączą różnorodne związki, głównie kontakty rodzinne. Nowości kulinarne, zwłaszcza wypieki i wyroby cukiernicze, są tu chętnie wypróbowywane, gdyż każda gospodyni chce przyjąć gości podając do „kafeju” oryginalne, nieznane i „miejskie” ciasto. Dawniej na Górnym Śląsku piekło się głównie ciasta drożdżowe. Wraz z edukacją i przygotowywaniem dziewcząt do stanu małżeńskiego na kursach prowadzenia gospodarstwa domowego oraz później organizowanych przez Koła Gospodyń Wiejskich kursach gotowania i pieczenia wiele „nowinek” weszło do tradycyjnego zestawu potraw. Ciasta tortowe podawane są dziś przy różnej okazji, a nie tylko podczas wesel, jak to było dawniej. Kretowina jest przygotowywana głównie na odpust i urodziny, czyli wówczas, gdy w domu pojawia się wielu gości.

Podstawą ciasta jest biszkopt z dodatkiem kakao lub czekolady. Przepis na takie ciasto jest znany od dawna i można go znaleźć w książkach kucharskich. Ciasto nadziewa się masą czekoladową przygotowaną z masła, cukru, żółtek oraz ubitych białek i mleka z żelatyną. Ubite na pianę białka czynią krem lżejszym, mniej tłustym i bardziej pulchnym. Podobnie jak mleko z żelatyną, które dodatkowo jeszcze pozwala zachować odpowiednią konsystencję nadzienia. Masy do przekładania ciast z dodatkiem żelatyny stosuje się do nadzienia na bazie wina, soku, twarogu, mleka, jogurtu. Ponieważ swą konsystencją przypominają one ptasie mleczko, są lżejsze, można więc dać więcej masy, łatwiej się ją formuje, można do niej dodać owoce, bakalie lub pokruszoną czekoladę i modyfikować jeden rodzaj wypieku w zależności od sezonu (pory roku) i okoliczności.

 

Źródło: LINK

Komentarze