Zacznijmy od podstawowej informacji: kim byli Łużyczanie? Było to plemię słowiańskie, które zamieszkiwało Dolne Łużyce, czyli teren w dorzeczy Sprewy i Nysy Łużyckiej.
Ich domniemaną stolicą, a raczej jednym z najstarszych grodów przez nich wzniesionych był Lubnjow. Należeli oni do plemion Serbów Łużyckich i są nazywani przodkami dzisiejszych Dolnych Łużyczan. Pierwsza wzmianka o Łużyczanach pochodzi z Geografa Bawarskiego, który w połowie IX wieku wylicza, aż dwadzieścia grodów należących do tego plemienia.
Łużyczanie aż do 907 roku uznawali zwierzchnictwo Wielkich Moraw, które we wspomniany roku upadło. Wcześniej, w okresie od 870 do 890 roku stawiali ogromne, jak na swoje czasy, grody obronne, które miały chronić przed zagrożeniem ze strony państwa wschodniofrankijskiego. Po roku 920, gry król Henryk I Ptasznik rozpoczął podbój ziem zachodnich Łużyczan, Glomitów, budowa fortyfikacji się nasiliła.
Pierwsza wyprawa Henryka I na Łużyczan miała miejsce w 932 roku, ale plemię broniło się aż do 963 roku, kiedy upadło pod naciskiem Gerona, margrabiego Marchii Wschodniej.
W wyniku wojen polsko-niemieckich w latach 1002 – 1018 Łużyce znalazły się przez pewien okres czasu w granicach państwa piastowskiego. Sasi podbili plemię ponownie po roku 1031, kiedy to utrwalili swoją władzę w regionie i dokonali germanizacji ludności łużyckiej. My jednak zajmiemy się okresem o wiele wcześniejszym, czyli czasem rozkwitu osad w rodzaju sławnego Biskupina.
Witold Hensel, autor publikacji Polska starożytna tak o nich pisze:
.
„Analizując zdobycze kulturowe „łużyczan”, a zwłaszcza ich jednostek zamieszkałych na terenie Polski, zauważyć możemy, że należeli oni do jednej z przodujących grup w pradziejowej Europie”.
.
Zależnie od okresu Łużyczanie albo bardziej zajmowali się hodowlą zwierząt, albo skupiali się na uprawie roli. Trudno ostatecznie rozsądzić co stało za tymi wahaniami i raczej nie był to klimat, odpowiedni zarówno dla jednego jak i drugiego sposobu pozyskiwania żywności. Hensel zwraca uwagę, że prawdopodobnie najlepszym tłumaczenie owego wahania są odmienności w natężeniu zasiedlania określonych pasów glebowych przez różne grupy. Na ile to tłumaczenie całkowicie wyjaśnia zagadkę trudno powiedzieć. Ważne, aby pamiętać, że Łużyczanie byli jedną z najbardziej zaawansowanych technologicznie i kulturowo grup etnicznych swego okresu i to w kontekście całej Europy.
Rekonstrukcja łużyckiego grodu Radusch w okolicach miasta Vetschau na Łużycach Dolnych
.
