Jeden z największych grodów, jakie powstały w okresie formowania się państwa Piastów zlokalizowany jest w miejscowości Grzybowo niedaleko Wrześni. O sekretach Grodu, odkryciach oraz wydarzeniach organizowanych w Grzybowie opowiada Jacek Wrzesiński.
.
Czym jest rezerwat w Grzybowie?
Rezerwat jest formą ochrony mającym na celu zabezpieczanie i ochronę autentycznego zabytku archeologicznego – to takie muzeum na miejscu wykopalisk. A więc to także udostępnienie tego zabytku dla publiczności. W naszym przypadku rezerwat obejmuje gród wczesnośredniowieczny, gród funkcjonujący w czasach Mieszka I i Bolesława Chrobrego.
.
Od kiedy prowadzono w grodzie wykopaliska?
Pierwsi badacze pojawili się na grodzie już w XIX wieku. Jednak chyba gród nie był dla nich atrakcyjny. Nie był też atrakcyjny (badawczo, naukowo) dla kilku kolejnych pokoleń archeologów. Dopiero w końcu lat 80. ubiegłego stulecia rozpoczął się okres badań grodu.
Wykopaliska zainicjował Olgierd Brzeski. To niezwykle ciekawa postać, to człowiek który po wielu latach zrealizował swoje marzenia. Jako młody człowiek (przed II wojną światową) przyjeżdżał do swojej cioci mieszkającej w dworze grzybowskim – naprzeciwko grodu. Na gród przychodził bawić się. Ale w pewnym momencie dokonał „odkrycia” na grodzie – znalazł fragmenty ceramiki i kości.
Zaniósł je do Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, gdzie prof. Józef Kostrzewski i dr Aleksandra Karpińska pomogli mu opublikować ten materiał w „Z otchłani wieków”. I tak młody Olgierd publikując swój pierwszy artykuł myślał już tylko o archeologii. Ale jego plany pokrzyżował wybuch wojny. Olgierd trafił do oflagu w Szwajcarii, gdzie skończył maturę, a po wyzwoleniu studia. Jednak nie archeologię a chemię. Pracował w koncernie farmaceutycznym, a następnie był szefem oddziału tej firmy w Kanadzie.
Jednak nigdy nie przestał marzyć o archeologii. I … został archeologiem! Skończył studia archeologiczne przygotowując się do przejścia na emeryturę. I już jako archeolog przyjechał do Polski, założył Fundację Brzeskich i tak zainicjował badania grodu w Grzybowie.
.
Rezerwat jest formą ochrony mającym na celu zabezpieczanie i ochronę autentycznego zabytku archeologicznego – to takie muzeum na miejscu wykopalisk.
.
Co odkryto w tym miejscu?
Przede wszystkim trzeba powiedzieć, że gród w Grzybowie jest największym tego typu obiektem w Wielkopolsce – w Polsce Piastów! Jego obszar obejmuje ponad 4 hektary i jego pełne rozpoznanie przekracza możliwość działań jednego, dwóch czy trzech pokoleń archeologów. Tym bardziej, że dziś archeologia to nie tylko odsłanianie obiektów czy konstrukcji. To współpraca z szeregiem rozmaitych dyscyplin, to praca nad odtworzeniem człowieka, jego życia, wierzeń, relacji społecznych, a także jego relacji ze środowiskiem, jego przemian, sposobów jego eksploatacji. To prace nad wieloma skomplikowanymi relacjami, na dodatek relacjami które działy się przeszło 1000 lat temu i zostały „zapisane” w ziemi.
Oczywiście większość ze zwiedzających zawsze najbardziej zainteresowanych jest czysto materialnymi odkryciami. Co odkryto? Oczywiście są obiekty mieszkalne – chaty, budynki gospodarcze, produkcyjne. Są nieźle rozpoznane konstrukcje wałów – umocnień drewniano-ziemnych broniących dostępu do grodu. Ale są i zabytki – przedmioty codziennego użytku wykonane z drewna, żelaza, gliny, kamienia, brązu, srebra, kości czy poroża. Niezwykle ciekawie prezentują się groty strzał wykonane z poroża – to rzadkie znaleziska. Są i inne militaria – pojedyncze kółka kolczug, groty strzał, włóczni, fragmenty łuku. Są ozdoby ze srebra i ze szkła oraz kamienne paciorki, jest pierścień z brązu. A jednym z ciekawszych znalezisk jest skarb monet arabskich.
.
