Wszyscy znamy czerwono-białą rzodkiewkę, jej cudowny smak i niezwykłe właściwości. Ale czy mieliście już okazję poznać jej kuzynkę, czarną rzepę? Ta niezwykła roślina, którą spożywa się jesienią, to źródło wielu składników odżywczych, witamin i niesamowitego smaku. Choć z pewnością jest mniej popularna niż zwykła rzodkiewka to czarna rzepa ma czym się pochwalić!

„Czarna rzodkiewka”, bo i tak bywa nazywana, jest znana ludzkości już od przeszło 5000 lat. Jej przodkiem była dziko rosnąca rzodkiew, którą wciąż możemy spotkać na terenie Europy, Azji oraz Północnej Afryki. Jedli ją architekci i budowniczowie egipskich pyramid, a kto wie czy nie gościła również na stołach faraonów. 

Do Polski przybyła za czasów panowania dynastii Piastów i powoli zaczęła budować swoją pozycję w rodzimej kuchni. Choć dziś jest mało znana, to nie wolno zapomnieć, że walkę o przychylność wiejskich gospodyń przegrała dopiero z ziemniakiem. Do XIX wieku pełniła ich rolę i ze swojego zadania wywiązywała się śpiewająco. Do dziś na niektórych terenach Podlasia, Białorusi i zachodniej Ukrainy stosuje się ją jako podstawowy składnik pożywienia. 

rad5-1024x840

.

„Zdrowy jak rzepa”

Jakie właściwości ma rzepa? Przede wszystkim działa żółciopędnie i przeciwbakteryjnie oraz w sposób ogólny wzmacnia organizm. To właśnie dlatego, według Herodota, gustowali w niej budowniczowie piramid. Choć w Polsce nie rośnie dziko i znamy jedynie jej wersję uprawną, to warto pamiętać, że historia ludzkości i czarnej rzodkiewki jest ze sobą, jak to już zostało wspomniane, związana od bardzo dawna. Zanim wymyślono wielkie religie, stworzono systemy moralne oraz spisano rzymskie kodeksy prawne. Już od dawna nasi przodkowie z radością się nią zajadali!

Nie bez powodu rzepę określa się mianem „bomby witaminowej”.

Zawarte w czarnej rzepie glikozydy gorczyczne są bogate w cenne związki siarki, który po rozdrobnieniu warzywa rozpadają się i przemieniają się w izosiarkocyjanidy, olejki gorczyczne, które mają wręcz zbawienny wpływ na organizm człowieka. Dzięki nim dochodzi do ukrwienia skóry, pobudza się wydzielanie śliny, soków trawiennych oraz żółci. 

Dodatkowo rzepa jest bogata w substancje, które działają podobnie do antybiotyków, a zatem hamują rozwój mikroorganizmów chorobotwórczych. Oprócz tego, warzywo może być stosowane w celu odkażenia zatrutego organizmu lub dostarczenia mu dużych ilości witamin (C, B1, B2, PP) oraz soli mineralnych – potasu, żelaza, wapnia, magnezu, siarki i fosforu. 

W moim domu była stosowana chyba od zawsze. Moja mama, a wcześniej jej matka, używały jej w walce z kaszlem, zapaleniem dróg oddechowych, zapaleniu korzonków oraz różnego rodzaju bólach. 

Czarną rzepę wykorzystuje się w przemyśle kosmetycznym oraz farmakologicznym. Ekstrakt z tego warzywa dodaje się do szamponów, maseczek do włosów a nawet lakierów do paznokci! Warzywo jest również składnikiem wielu leków pomagających w walce z dolegliwościami wątroby, jednym z nich jest choćby raphacholin, którego nazwa pochodzi o łacińskiej nazwy czarnej rzepy!

black-radish-against-white-background

.

Z czym to się je?

Czarną rzepę można stosować w kuchni w ogromnej ilości wariantów. Roślina, podobnie jak czosnek, ma ostry i pikantny smak, dlatego bardzo często dodaje się ją do sałatek i surówek. Występuje ona w różnych formach: posiekana, pokrojona lub starta. By wyzwolić jej smak, należy ją uprzednio posolić i zostawić na 10 – 15 minut. W ten sposób rzepa wyzwoli swój sok, który jest nie tylko bardzo zdrowy, ale również niezwykle smaczny. 

Na Ukrainie i Białorusi czarną rzepę bardzo często podaje się z olejem, śmietaną i jajkami. W tej samej postaci bardzo często występuje również jako nadzienie do pierogów. Ponadto można ją piec i gotować, choć ja osobiście uwielbiam zupę na bazie czarnej rzepy. 

Moje ulubione dania z wykorzystaniem czarnej rzepy to: rzepa smażona z czarnuszką, rzepa zapiekana z boczkiem i cebulą oraz oczywiście zupa!

.

Klaudia Bąk

Komentarze