Pokrzywa - zielone złoto

Pokrzywa zawsze będzie miała dla nas w zanadrzu swych parzących listków obfitą tablicę Mendelejewa. Wystarczy ściąć pokrzywę na wysokości 1/3 i odłożyć na bawełniany materiał do suszenia lub też na bieżąco wrzucać ją do koktajli witaminowych dla wzmocnienia organizmu. A dorzuć do takiego koktajlu trochę krwawnika, czy też liści mniszka lub nawet łodyżki mniszka, bo po kwiatach ani śladu – zyskasz naturalny suplement z ogromnym zestawem witamin i mikroelementów.

Jak zwróciła na siebie uwagę ta królowa przepuszczalnej ziemi i półcienia? No bo nie kwiatami ani barwnymi liśćmi. Dostała od natury coś, co nie pozwoliło ludziom minąć ją obojętnie. Parzące liście były na tyle skuteczne, że bogowie normandzcy używali ich do walki z przeciwnikami. Również Słowianie widzieli w niej wielką moc. Do czego ją wykorzystywali, czego się bali Słowianie? Najczęściej tego, czego nie rozumieli – piorunów, złych wydarzeń, demonów… Skoro taka pokrzywa parzy, to jakąż ona moc posiada? Może by ją wykorzystać do zniszczenia gromadzącego się zła, do wypędzenia szatana z opętanego, do odpędzenia piorunów… Ozdabiano nią swoje domy po to, aby chroniła ich przed demonami, pleciono z niej koszulki, w które się ubierano dla bezpieczeństwa.

Tak więc znachorki, babki zielarki z kotem na ramieniu sporządzały syrop, którym skrapiano ubranie opętanego i – demon wypędzony. Albo palono pokrzywy i okadzano dymem chaty – piorun już nie uderzy. Takie magiczne właściwości przypisywano zielonej roślinie, która przede wszystkim okazała się ogromnym skarbem dla naszego zdrowia.

…

Skoro taka pokrzywa parzy, to jakąż ona moc posiada?

Nigdy nie może utworzyć się coś złośliwego, jeśli będziemy nie tylko czcili naszą dobrą pokrzywę, ale do tego jeszcze przyjmowali w regularnych odstępach jej cudowną energię w postaci herbaty.

Maria Treben

Kiedy z ziemi wyrasta, pomaga gotowanym potrawom i oczyści śluz w żołądku. Pokrój pokrzywę i wrzuć do zupy.

św. Hildegarda

Jakie właściwości lecznicze ma pokrzywa?

W lecznictwie ludowym używano pokrzywy do biczowania kończyn oraz okładów chorych miejsc w chorobie reumatycznej. Robiła to jeszcze moja babcia, na co patrzyłam z przerażeniem. Czy to prawda? Pobawiłam się w detektywa i poszukiwałam odpowiedzi na pytanie, które zawsze nurtuje mnie najbardziej – dlaczego?

Dlaczego okłady z pokrzyw pomagały na chore stawy?

Okładając chorą część pokrzywą parzy się skórę włoskami i w ten sposób zawarte w niej substancje przeciwzapalne zostają jakby wstrzyknięte pod skórę. Niezmiernie mi się to spodobało, jak również informacja, którą znalazłam, że preparaty z pokrzywy są sprawdzonym środkiem pozwalającym na ograniczenie stosowania leków przeciwreumatycznych, gdyż ta niezwykle cenna roślina zawiera bor, pierwiastek polecany w zapaleniu stawów. Ostatnie badania wykazały, że „pokrzywa hamuje wytwarzanie w organizmie cytokin – substancji odpowiedzialnych za powstawanie bólu, które zapoczątkowują procesy zapalne i prowadzą do niszczenia chrząstek” (M. E. Senderski).

Oczywiście jest to tylko jedno z licznych działań pokrzywy, o którym zdecydowałam się szerzej napisać, bo wspomnienia babci przykładającej pokrzywę mnie nurtowały i proszę – jest odpowiedź.

Dlaczego musiałam pić napar z pokrzywy?

Babcia zawsze wciskała mi napar z pokrzywy, którego ogromnie nie lubiłam pić i często po kryjomu wylewałam po prostu w grządki. Kto miał rację? Ja czy babcia? No oczywiście, że babcia – chciała pomóc anemicznej wnuczce, bo pokrzywa wzmacnia i jest szczególnie polecana na wiosenne osłabienie, a to dzięki bogatemu składowi – witaminy: B2, B6, C, K i minerały: wapń, magnez, żelazo, potas, fosfor, bor. Jedna z najważniejszych zalet pokrzywy jest taka, że zwiększa produkcję krwinek i hemoglobiny oraz odporność organizmu: zawiera bliżej nieokreślone związki podnoszące odporność, pobudzające wytwarzanie interferonu i antygenów wirusowych. Żelazo, które pokrzywa posiada jest łatwo wchłanialne dzięki obecności witaminy C.

Niesamowite i to już wystarcza, żebym podjęła kurację sokiem z pokrzywy. Pomimo iż nadal tkwię w remoncie i nie mam gdzie porozmieszczać sprzętów, przywiozłam ze sobą sokowirówkę, by odbyć kurację pokrzywową wg starej receptury. Zawsze byłam anemiczna, co jakiś czas muszę brać zastrzyki z żelazem i wit B, może teraz inaczej się podratuję, a na pewno mniej boleśnie. O tym i o miodzie pokrzywowym w następnym artykule dotyczącym przetworów z pokrzywy.

Na co jeszcze pomaga pokrzywa?

działa moczopędnie, „czyści” krew
zapobiega biegunkom
hamuje krwawienia (dzięki wit K)
obniża poziom cukru we krwi
pobudza działalność trzustki
pobudza wydzielanie soku żołądkowego
działa jako lek ściągający, dlatego można ją podawać w formie naparu przy problemach z jelitami, w lekkich krwawieniach w przewodzie pokarmowym
barwi na zielono: zawiera chlorofil, dlatego też nadal barwi się wyciągiem z pokrzywy słodycze, jest oznaczana jako E140, chlorofil ma zastosowanie przy produkcji kremów
kurom podaje się posiekane młode liście pokrzywy do karmy, co oprócz działania zdrowotnego ma również wpływ na mocno pomarańczowy kolor żółtek – dzięki zawartości karotenoidów
wyciągi wodno -alkoholowe z korzenia spowalniają przebieg prostaty
płukanie włosów w wywarze z pokrzywy 10-15 dag pokrzywy zalej wrzącą wodą, przykryj, po 20 minutach dolej 1/3 szklanki octu, wypłucz włosy po wcześniejszym umyciu – zabieg ten powtarzany kilka razy spowoduje, że włosy staną się lśniące i przestaną wypadać, pozbędziemy się też łupieżu
z pokrzyw przygotowuje się gnojówkę dla roślin – to naturalny środek na choroby roślin

Jak zbierać i suszyć pokrzywę?

Możemy ją zbierać i wiosną i pod koniec lata. Starsza pokrzywa ma mniej witamin i minerałów, więcej krzemionki. Pokrzywę można zbierać i przed kwitnieniem i w trakcie kwitnienia. Każda ścięta pokrzywa odrasta, dzięki czemu możemy ją zbierać kilka razy. Korzenie wykopujemy jesienią, czyścimy i suszymy w temperaturze do 50 st C, najlepiej przy uchylonych drzwiczkach pieca. Korzeń ma cenne właściwości także dla naszych włosów, ale o tym w następnym poście. Liście pokrzywy ścinamy na wysokości 1/3 rośliny i suszymy w temperaturze pokojowej rozłożone na siatce lub powieszone na sznurku w pękach po 3-4 sztuki. Ważne, żeby unikać słońca i żeby miała dostęp do powietrza, bo łatwo pleśnieje. Wysuszoną pokrzywę wkładamy do opisanej torebki i trzymamy w miejscu suchym. Kwiaty i owoce pokrzywy też suszymy – mają sporą zawartość fitosteroli. Z pokrzywy w sierpniu suszymy tylko liście, łodyga jest zbyt zdrewniała – taka właśnie nadaje się na materiał.

Napar z liścia pokrzywy

Napar stosuje się jako lek wzmacniający przy anemii, stymulujący trawienie,

2 łyżki suszonych liści pokrzywy lub ścięty czubek świeżej pokrzywy zalej wrzątkiem, potrzymaj w przykrytym kubku 10-15 minut, odcedź, wypij. W celach leczniczych, pij taką herbatkę 3 razy dziennie. Napar stosuje się jako lek wzmacniający przy anemii, stymulujący trawienie, odtruwający, moczopędny, łagodzący bóle stawów.

Ciekawostka

Pamiętacie Elizę z baśni Andersena o 12 braciach? Eliza musiała utkać z pokrzywy materiał na koszulki dla swoich braci, by móc ich odczarować. Andersen zaczerpnął swój pomysł z rzeczywistości. Pokrzywę jako roślinę przędzalniczą opisał w XII wieku Albert Wielki. Do XVII wieku wyrabiano z niej tkaniny. Jak się domyślacie bawełna i jedwab wyparła pokrzywę. Na krótko przypomniano sobie o niej w czasie I wojny światowej. Wówczas to Niemcy produkowali dla swojej armii z tego, co zostało, gdy zabrakło lnu i bawełny.

Dziś jest raczej rzadko wykorzystywana do tkania, choć cenią sobie ją wciąż rybacy ze względu na to, że włókno tego zioła jest bardzo mocne, nie nasiąka i nie gnije.

Roślina jadalna?

Dawniej traktowano pokrzywę jako coś, co ratuje życie na tzw „przednówku”, czyli w czasie, gdy na wsi nie było już, co jeść, a nowe jeszcze nie wyrosło. Pokrzywę zjadano wówczas jako zupę, danie duszone do ziemniaków, pociętą polecała św Hildegarda dorzucać do zup. Teraz wraca się do starych zwyczajów i jest to ogromnie cenne w przypadku pokrzywy ze względu na jej bogaty skład. Pamiętajcie tylko o tym, by ograniczyć spożywanie pokrzyw starszych, bo ich liście mają składniki szkodliwe dla nerek. Pokrzywę można przyrządzać tak, jak szpinak, a zupę tak jak zupę ze szczawiu.