Fast food to jedzenie wykonywane bardzo szybko, „na poczekaniu”. Potrawy związane są z „ulicą” i zwykle ze względu na niską cenę skierowane są do mniej zamożnych mieszkańców.
Dziś myśląc o fast foodzie najczęściej mamy na myśli hamburgery, pizzę oraz inne bardzo kaloryczne potrawy. Nie można jednak zapominać, że w skład ulicznych szybkich dań zaliczamy również znacznie zdrowsze specjały kuchni wschodniej: chińskiej, tajskiej, indonezyjskiej, które bez problemu można kupić na lokalnych targach.
.
Historia fast foodów
Wydawać by się mogło, że fast foody pojawiły się dopiero w XX wieku, jednak już w czasach starożytnych bez żadnego problemu można było kupić tanie uliczne jedzenie. Przykładem może być starożytnym Rzym, na którego ulicach biedniejsza część mieszkańców kupowała zupę z ciecierzycy z dodatkiem makaronu. Znany i szczególnie lubiany w Polsce kebab to również znacznie starsza potrawa. Metoda przyrządzania döner kebaba została opracowana już w latach 70’ XIX wieku. Około 100 lat później w formę znanego nam dzisiaj dobrze mięsa, przekształcił go mieszkający w Niemczech turek Mahmut Aygün.
Symbolem szybkich dań jest hamburger. Danie jak sama nazwa wskazuje pochodzi z Niemiec, z Hamburga, gdzie już od XV wieku przygotowywano siekane wołowe kotlety. Z Europy do Ameryki potrawa została przywieziona przez niemieckich emigrantów. W roku 1885 nastąpił przełom. Charlie Nagreen umieścił kotlet pomiędzy dwoma kromkami chleba, co bardzo spodobało się klientom. Kilkanaście lat później dodano do niego również sałatę, a także musztardę i ketchup. Pojawiały się pierwsze knajpki z burgerami, a w 1940 roku powstał pierwszy McDonald’s.
Hot Dog również swój podbój świata zaczynał w Niemczech. Istnieją dwie legendy na temat powstania samych kiełbasek, które sięgają XV i XVI wieku. Przywiezione do Stanów Zjednoczonych parówki zostały zapakowane w bułki w latach 70’ XIX wieku. Później powstawały pierwsze bary serwujące potrawę, a także słynne budki na stadionach.
Najsłynniejszy placek z serem i sosem pomidorowym pochodzi z Włoch. Początkowo, pizza składała się jedynie z ciasta i stanowiła posiłek dla ubogich. Po przywiezieniu do Europu pomidorów, zauważono, że świetnie komponują się z makaronami i placuszkiem. Pierwsza nowoczesna pizza powstała według legendy w 1899 roku, kiedy to Raffaele Esposito specjalnie dla odwiedzającej Neapol królowej Włoch Małgorzaty Sabudzkiej przygotował pizzę z pomidorami, bazylią oraz mozzarellą reprezentujące kolory flagi Włoch.
.
Fast food wkracza do Polski
Lata 90’ przyniosły nam zachwyt nad kuchnią typu fast food. Polacy chcieli w końcu jeść podobnie jak na bogatym Zachodzie. Niedługo po przemianach w 1989 roku, do naszego kraju wkroczył światowy gigant McDonald ’s, który swoją pierwszą siedzibę otworzył 17 czerwca 1992 roku w Warszawie w Spółdzielczym Domu Handlowym „Sezam”. Otwarcie stało się wielkim wydarzeniem w Stolicy. Przyciągnęło wielu elegancko ubranych Warszawiaków.
Również lata 90’ to początek kebabów w Polsce. Pierwsza budka została otwarta w Warszawie przez tureckiego imigranta Maho A. Kazkondu, który obecnie nazywany jest polskim królem kebabu. Dziś w każdym, nawet najmniejszym miasteczku można kupić ten rodzaj mięsa, który poza pizzą jest chyba najbardziej popularnym daniem w Polsce.
Jeśli już wspominamy o pizzy może wiele osób zaskoczyć informacja, że pierwsza pizzeria w Polsce powstała już w 1975 roku i działa do dziś. Znajduje się w Słupsku i oferuje polską wersję tej włoskiej potrawy. Pod koniec lat 90’ do kraju zaczęły ściągać międzynarodowe sieci, które otworzyły swoje lokale we wszystkich większych polskich miastach.
.
Polskie fast foody
Poza importowanymi do Polski daniami w naszym kraju do dzisiaj możemy spotkać rodzimych przedstawicieli rodziny fast foodów. Często są to dania, które przygotowujemy sami w domu, jednak forma podania, czas oczekiwania i cena pozwala przydzielić je do tej grupy.
W przeszłości symbolem PRL-u były bary mleczne, w których za niewielkie pieniądze można było zjeść różne polskie dania. Bary powstały już w okresie międzywojennym, a pierwszy z nich założyły został w Warszawie już w 1896 przez Stanisława Dłużewskiego. Jadłospis oparty był na jajkach, kaszach, mące i czasami na mięsie. W latach 50’ do oferty dołączyło również piwo. Do dziś przetrwało niewielka ilość tego typu lokali, a posiłki dofinansowywane są z budżetu państwa.
.
Zapiekanka – to prawdziwa królowa polskiego fast foodu. Powstała w latach 70’, kiedy to Edward Gierek zakupił z zachodu licencję na produkcję bagietek. Szybko dodano do niej farsz z cebuli, pieczarek i sera. Zapiekanka stała się symbolem PRL-u i jest popularna do dziś, choć nie tak bardzo jak dawniej. Ze względu na powstanie wielu punktów z tzw. „gastronomią”, które z jedzeniem mają niewiele wspólnego, zapiekanka jest przez wielu pogardzana, a my sami nie potrafimy chwalić się nią przed innymi narodami. Wystarczy jednak przygotować własne pełnoziarniste pieczywo i dodać swoich ulubionych dodatków, by stworzyć naprawdę ciekawe i smaczne danie, które niczym nie będzie przypominało tandety z mikrofali.
.
Kurczak z rożna – oczywiście kurczaka na rożnie opieka się w wielu miejscach na świecie, jednak w Polsce to danie stało się stałym elementem krajobrazu. Możne je spotkać nawet w najmniejszych miasteczkach. Zawsze znajdzie się jakaś mała budka lub samochód gastronomiczny serwujący kurczaki. W naszym kraju pojawiły się w PRL-u i szybko stały się popularne. Po zmianach ustrojowych zostały wyparte przez pizzę oraz kebab, jednak mimo wszystko kurczakowe punkty funkcjonują do dziś, przyciągając rzesze zgłodniałych ludzi. Jeśli lubimy jego smak, lecz wolimy samemu go przygotować polecamy: kurczaka na piwie
.
Smażona kiełbasa – jest rzadziej spotykana w budkach z jedzeniem, jednak stanowi nieodłączny element wszystkich masowych imprez. Podawana z bułką, ogórkiem kiszonym oraz ketchupem lub musztardą do wyboru. Zwykle mamy do czynienia z kiełbasą zwyczajną lub śląską, jednak istnieje kilka lokali, w których można spróbować również innych polskich odmian.
.
Pierogi – podawane w wielu pierogarniach i barach mlecznych. Ta tradycyjna polska potrawa ze względu na cenę w tanich punktach gastronomicznych jest symbolem studenckiej diety. Oczywiście wiele osób może powiedzieć, że pierogi nie należy zaliczać do fast foodów, jednak liczba pierogarni i miejsc, w których na szybko można ich spróbować spowodował, że znalazły się w tym artykule.
.
Polska kuchnia
Jak dobrze wiemy polskie fast foody zostały wyparte przez zagraniczne wynalazki. Doszło do takiej sytuacji, w której jedynymi lokalami z jedzeniem w polskich miastach i miasteczkach są pizzerie i kebabownie. Jeśli chcemy zjeść dobrą zapiekankę lub kurczaka lepiej przygotować je w domu. Dzięki temu możemy użyć dobrej jakości produktów i sprawić, że dania będą smaczne i dobrze się prezentowały.
Na zanikanie polskich fast foodów możemy narzekać lub nie, lecz jeszcze większym problemem w Polsce jest to, że bardzo ciężko znaleźć restaurację z dobrym polskim jedzeniem. Nie wspominając już o kuchni regionalnej, gdzie moglibyśmy spróbować prawdziwych polskich smaków. Jeśli już takie istnieją nie są raczej na kieszeń przeciętnego Polaka. Miejmy nadzieje, że ta sytuacja się zmieni i wkrótce w miastach będziemy mogli spróbować nowego polskiego, regionalnego dania zamiast nowego spaghetti czy pizzy.
.
Dawid Brandebura