Z Adrianem Suszką, współwłaścicielem z żoną Natalią Gospodarstwa  Pszczelarskiego Suszka  i jednym z producentów, którego miody można kupić w sklepie Smaków z Polski; o tym jak powstaje, po czym poznać i jak najlepiej spożywać miód rozmawia Jakub Napoleon Gajdziński.

Jaka jest historia pasieki Suszka?

Miody Suszka mają bogatą i bardzo długą tradycję!

W latach trzydziestych ubiegłego wieku dziadek zaczął pszczelarzyć jak był młodym chłopcem. Pierwszy ul zrobił podprowadzając swojemu ojcu deski z płotu i tak się zaczęła jego pszczelarska pasja. Uczył się na własnych błędach i zasłyszanym doświadczeniu innych pszczelarzy. Mnie zabierał do pasieki gdy byłem jeszcze dzieckiem i ja również uległem pasji pszczelarstwa. Zainteresowałem nią swoją żonę i teraz jest to  nasz sposób na życie. Na pszczelarstwie budujemy nasz świat.

Jak powstaje miód?

Pszczoły zbierając nektar zapylają wszystkie okoliczne kwiaty. Miód powstaje jakby „przez przypadek” bo jest to efekt uboczny tego, że owad zbiera nektar. Pszczoła siada na tysiącach kwiatów i jakby automatycznie zbiera nektar. Potem przynosi go w tak zwanym wolu do swojego ula dodając do niego enzymy, które wytwarza.

Laikom się wydaje, że ona również przerabia ten nektar. Prawda jest jednak inna: pszczoła oddaje  nektar  z  którego  powstaje,  posługując  się  terminologią  pszczelarską,  tak  zwany „nakrop”. Dlaczego tak się to nazywa? Z tego powodu, że podczas pożytku luźny nakrop zaczyna z niego ściekać. To pszczoły nielotne obrabiają ten nektar.

Pszczoły przechodzą w swoim życiu kilka stadiów. Dopiero w ostatnim zajmują się zbieraniem miodu.

Te owady są naprawdę niezwykłe. Przechodzą w swoim życiu kilka stadiów. W jednym z nich  pszczoła  nielotna  zajmuje  się  przerabianiem  nektaru  i  wyścielaniem  komórek  dla nowych pokolen larw a w innym, już pod koniec swojego życia, wylatuje po nektar. Jest to najbardziej wyczerpująca praca pszczoły. Dystans jaki przelatuje sięga setek kilometrów i podczas tej aktywności wycierają im się skrzydła.

A gdy miód jest już gotowy?

Potem gdy pszczelarz widzi, że miód jest już gotowy do odbioru zaczyna się kolejna faza. Trzeba pamiętać, że to nie takie proste. Pszczelarz musi ocenić jaka jest zawartość wody w miodzie, bo jeśli nektar nie spędził odpowiednio długiego czasu w ulu i woda nie wyparowała to nie nadaje się jeszcze do zebrania. „Świeży” miód w ulu może mieć nawet 40% wody i jest to co najmniej o 20% za dużo. Dlatego nigdy nie wybiera się go w środku sezonu. Dobry miód powinien mieć poniżej 16% wody.

Co się dzieje dalej?

Pszczelarz przyjeżdża do pasieki, wyciąga plaster z miodni, czyli górnej części ula, gdzie matka nie ma dostępu. Żeby do tego nie dopuścić zakłada się odpowiednią kratkę odgrodową, która pozwala  przecisnąć  się  pszczołom,  ale  nie  matce  ze  względu  na  jej  wielkość. Produkt przywozi  się  do  pracowni,  zasklep  oddziela  się  specjalnymi  widelcami,  wkłada  się  do wirówki górną beleczką do zewnątrz. Może nam się wydawać, że plastry, które pszczoły budują są budowane prostopadle do ziemi. To nieprawda, plastry są budowane pod kątem 45 stopni dzięki czemu miód  się nie wylewa. To powoduje, że jeśli ułożymy plaster górną beleczką w miodarce, która zacznie wirować to miód po prostu z tego plastra wyleci.

Miody Suszka są dostępne w sklepie Smaków z Polski!

Tak jest przy większości miodów, na przykład miodzie nektarowym. Inaczej jest w przypadku bardzo gęstych miodów, choćby iglastego. Ten miód z wielkimi trudnościami wylatuje z plastra. Najtrudniejsza sytuacja dotyczy miodu wrzosowego. Ma to związek z jego konstystencją, którą najłatwiej porównać do galarety. W tym przypadku wirowanie po prostu nic nie daje. Trzeba najpierw rozluźnić go specjalnymi iglicami i dopiero wtedy wylatuje.

Potem miód ścieka na dno miodarki. Stamtąd do kranika w którym jest sitko, żeby w yłapać wszelkie  resztki  z  zasklepu.  Jest  to  ważne  ponieważ  zawsze  się  trochę  wosku  dostanie, czasami  pszczoła  a  jeszcze  innymi  razem  jakieś  inne  zanieczyszczenia.  Potem  miód przepływa przez to sitko i wpływu do wiadra. Zostaje otwarty na maksymalnie trzy dni, żeby odparował oraz wybił mniejsze cząstki wosku i dopiero później jest zamykany w wiadrach lub beczkach, zależnie od tego jaki sposób magazynowania stosuje pszczelarz.

Na co trzeba uważać?

Ważne jest przechowywanie miodu. Ponieważ przez te dni, kiedy odparowuje wilgotność i temperatura muszą być na odpowiednim poziomie. Miód wykazuje bardzo wysokie właściwości higroskopijne, czyli  ściąga wodę oraz zapachy.  Zatem zostawiony w wilgotnym pomieszczeniu ściągnie z niego całą wolgotność! Jeśli się postawi taki miód w łaźni parowej to po pewnym czasie zwiększy się objętność tego miodu o jakieś 3-4%.

Podobnie nie można używać pojemników, które służyły czemuś co zostawia za sobą silny zapach. Miód łapie zapachy i nimi przesiąka. Kiedy dziadek robił miód to opowiadał mi, że ludzie przychodzili do niego z różnymi słoikami, choćby po ogórkach kiszonych. Wówczas nie nalewał do takich słoi miodu.

Jak długo ten proces trwa?

Pasieka Gospodarstwa Pszczelarskiego Suszka!

Jedziemy do pasieki z samego rana, bo pora dnia jest ważna. Wybieramy się wcześnie rano, żeby mieć pewność, że pszczoły nie przyniosły już nowego nektaru, który jest niedojrzały. To bardzo ważne, żeby dojrzały miód nie mieszał się ze świeżym. Maksymalnie wybieramy 30 rodzin i to wszystko trwa około dwóch godzin. Następnie wracamy do domu i przez kolejne cztery godziny trwa wirowanie.  Potem miód musi odstać  trzy dni i jest gotowy. Można powiedzieć, że od momentu wybrania miód jest gotowy w ciągu czterech dni.

Czy pszczelarstwo podlega jakimś modom bądź trendom?

Tak, jest moda w pszczelarstwie. Przychodzi do nas z Zachodu i sprawia, że chcemy jeść jak najbardziej naturalną  i  zdrową  żywność.  W pszczelarstwie  coraz popularniejsze  stają się miody sekcyjne (plastrowe). Nie wiem czy ktokolwiek spoza branży i osób bardzo zainteresowanych miodami kiedykolwiek się z takim terminem spotkał. Zasklepione plastry wycina sie z ramek i w tej postaci się sprzedaje.. Wycina się je tak, jak znajdują się w ulu i w tej formie się to sprzedaje.

Czym się różni Pana miód od takiego ze sklepu?

Powiem tak: wielu pszczelarzy, zwłaszcza tych mniejszych, całe zło widzi wokół siebie ale nigdy w sobie. W kółko powtarzają, że miody marketowe to te najgorsze. Ja nie jestem do tego podejścia przekonany i nie podzielam ich zdania. Jest z pewnością wielu świetnych producentów w całej Polsce, którzy mają miody bardzo wysokiej jakości i chcą je po prostu sprzedać. Co za różnica czy sprzedają je u siebie w domu, na targowisku czy w markecie?

Jest kilka sposobów na rozpoznanie jakości miodu przed i po dokonaniu zakupu!

Wcale nie uważam, że miody z supermarketów z miejsca są gorsze od moich. To nie o to w tym chodzi. Sam nie mam oporów sprzedawać moich miodów do sklepów. Uważam, że to nie jest  błąd.  I  na  pewno  nie  jest  to  wyznacznik  dobrej  jakości.  Do  wszystkiego  trzeba podchodzić  z  dystansem  i  nie  robić  sobie  reklamy  na  tym,  że  konkurencji  się  udało sprzedawać gdzieś miody a mi nie. To, że ktoś sprzedaje miód w supermarkecie to żadna tragedia.

Ważniejsze jest to jak się zachowuje miód. Jeżdżąc po sklepach bardzo często widzę miody, które, oceniając po numerach partii i dacie przydatności , po roku potrafią się nie skrystalizować. Albo jeśli już krystalizują to robią to w taki sposób, że widać, że zostały przegrzane bądź wymieszane z innymi miodami i ulegają rozwarstwieniu. Wtedy jest tragedia.

Po czym poznać czy miód jest dobry?

Trzeba zwrócić uwagę czy jest to produkt Polski. Powinniśmy jeść to czym obdarza nas ziemia na której mieszkamy. Nasze tereny obfitują w substancje, których potrzebujemy, żeby dobrze funkcjonować a ja nie widzą powodu, żeby to odrzucać. Bardzo ważna dla naszego zdrowia jest właśnie żywność regionalna. Dodatkowo miody z Unii Europejskiej i spoza niej stanowczo różnią się jakością od polskich miodów. Bardzo ważna jest gęstość. Można to łatwo sprawdzić po prostu odwracają miód. Jeśli miód jest  dobry  bąbel powietrza  powoli  wędruje  do góry.  Jeśli  nie  to  znajduje  się  tam  od  razu  po przewróceniu. To znaczy, że miód jest po prostu zbyt rzadki, ma w sobie za dużo wody.

Miody Suszka są dostępne w sklepie Smaków z Polski!

Natomiast jeśli jest skrystalizowany to trzeba zobaczyć czy równomiernie. Jeśli są kryształki a  między  nimi  znajduje  się  płyn  to znaczy,  że  część  miodu  została  przegrzana  i  nie krystalizuje. Dodatkowo może to znaczyć, że został zmieszany z innym miodem skrystalizowanym tzw. krupcem, który miał spowodować, że do tej krystalizacji dojdzie. Każdy miód płynny szybciej skrystalizuje jeśli doda się inny skrystalizowany miód (krupiec). Bakterie, które są odpowiedzialne za krystalizację zaczynają przechodzić do miodu płynnego co powoduje jego szybszą krystalizację. Niektóre firmy tak czasami robią…

Po  kupieniu  jest  o  wiele  łatwiej.  Wystarczy  wlać  łyżeczkę  miodu  do  szklanki  wody  i zobaczyć jak się zachowa. On powinien spłynąć na dno i tam się równomiernie rozłożyć. Na pewno nie powinien się rozpuścić. Jeśli tak się stanie to znaczy, że jest to zły i zafałszowany produkt bardzo złej jakości.

Jest jeszcze test grafitu. Do skrystalizowanego miodu należy włożyć ołówek i jeśli grafit zacznie się rozpuszczać to znaczy, że jest za duża zawartość wody. Jedynie miód rzepakowy nie poddaje się temu testowi, gdyż ma naturalne własności, które fałuszją wynik.

Jakie Pan miody produkuje i czy z któregoś jest Pan szczególnie dumny?

Produkujemy   wielokwiat   wczesnowiosenny,   rzepak,   akacjowy,   lipowy,   gryczany, wrzosowy i czasami także facelia.

Ten z którego jesteśmy najbardziej dumni to bez wątpienia miód akacjowy. Nasze pasieki znajdują się na byłych włościach Dezyderego Chłapowskiego (Turew), który sadził na swoich odkrytych i pustych terenach wiatrochron z akacji. Inni pszczelarze dziwią się, że w latach kiedy jest mało akacji my mamy czysty miód akacjowy. Rzadko się to spotyka bo z reguły miody akacjowe są z czymś zmieszane. Prawie nikt nie ma tylu drzew akacji w jednym miejscu, żeby pozyskać miód akacjowy. My mamy!

.

Który miód poleciłby Pan jako pierwszy komuś, kto chce kupić Pana miody w sklepie Smaki z Polski? Właśnie akacjowy?

Adrian Suszka jest najbardziej dumny z miodu akacjowego. Nam bardzo zasmakował rzepakowy!

Tak, zdecydowanie akacjowy. Nigdy oczywiście nie da się dostosować w sposób uniwersalny miodu do podniebienia. Zależy do czego ta osoba potrzebuje ten miód. Ważny jest cel. Czy ktoś potrzebuje miodu, żeby posłodzić sobie herbatę? Może dla osoby starszej na krążenie? Może dla siebie, żeby wyleczyć przeziębienie? Czy raczej na sprawy żołądkowe? Na kanapki dla dzieci? A może jest jeszcze inny powód? Uniwersalnie nie da się odpowiedzieć na to pytanie, choć zapraszam do spróbowania miodu akacjowego!

Zostaliście Państwo wyróżnieni znakiem Dziedzictwa Kulinarnego Wielkopolski. Co to takiego?

Tak, sama idea zrodziła się w Szwecji. Ma na celu zrzeszanie producentów i restauratorów, których łączy idea zdrowej żywności i tradycyjnych produktów. W naszym przypadku jest to pozyskiwanie w ten sam sposób i stale w tym samym miejscu. W sieci Dziedzictwa jesteśmy przede wszystkim dzięki miodom akacjowy. Można nawet powiedzieć, że jesteśmy właściwie pokoleniowo związani z tymi terenami.

Znak Dziedzictwa Kulinarnego Wielkopolski to także coś co wyróżnia nas na rynku bo nie każdy może się pochwalić taki wyróżnieniem.

Zresztą nasze pasieki znajdują się na terenie Wielkopolskiego Parku Krajobrazowego co też ma wpływ na jakość naszego miodu. Szukając miejsca na pasiekę nie patrzymy tylko na to jak rozbudowana jest baza pożytkowa. Bardzo ważne jest, żeby miejsce nie kolidowało ze szlakami komunikacyjnymi. Sam wiele jeżdżę po Polsce i już kilkakrotnie widziałem ule stojące przy samej autostradzie. Aż trudno sobie wyobrazić ile taki miód ma w sobie metali ciężkich i tych wszystkich innych substancji, które są niekorzystne dla zdrowia człowieka.

Nasze pasieki są usytuowane tak głęboko w lesie, że zasięg lotu pszczół nie sięga nawet do żadnej z dróg wojewódzkich!

Gospodarstwo Pszczelarskie Suszka to nie tylko produkcja miodów. Włączyliście się także w inicjatywę BeePower. Co to takiego?