Położenie Polski na skraju stałego zasięgu występowania wilka sprawia, że na naszym kraju spoczywa szczególna odpowiedzialność za ochronę tego gatunku w Europie. Tymczasem rosnąca presja ze strony człowieka sprawia, że coraz trudniej podejmować wilkom wędrówki w celu poszukiwania nowych miejsc do życia, a sytuacje konfliktowe powodują, że zły wizerunek wilka jest nadal powszechny. Dlatego WWF już od ośmiu lat działa na rzecz poprawy sytuacji wilka w Polsce – mówi Paweł Średziński, rzecznik organizacji.
.
Co kryje się pod hasłem „sytuacji konfliktowych” między wilkiem a człowiekiem?
Wilki, podobnie jak inne duże drapieżniki, potrzebują znacznych przestrzeni do życia, aby móc zdobywać pożywienie dla siebie i swego potomstwa. Dlatego fragmentacja dużych kompleksów leśnych, gdzie występują, stanowi największe zagrożenie dla tych drapieżników. Rosnąca presja ze strony człowieka, coraz gęstsza sieć dróg i infrastruktury utrudniają wilkom przemieszczanie się i zdobywanie pokarmu. Wilki polują na sarny, jelenie i dziki, wybierając zwykle osłabione, starsze lub chore osobniki. Aby przetrwać, jedna wataha musi upolować ofiarę średnio co 2-3 dni. Gdy na terenie występowania wilków znajdują się również zwierzęta hodowlane (owce, krowy, kozy lub konie), mogą one stać się też źródłem pożywienia wilka. Takim sytuacjom można jednak zapobiec, jeżeli hodowca zatroszczy się o zabezpieczenie swojego stada.
WWF pomaga przetrwać wilkom żyjącym w Polsce. Staramy się zapobiegać sytuacjom konfliktowym między wilkami a człowiekiem. Edukujemy i informujemy społeczeństwo ukazując wilka nie jako drapieżnika zagrażającego człowiekowi, ale zwierzę, dla którego to człowiek może być największym zagrożeniem.
.
To człowiek jest zagrożeniem dla wilka?
Rosnąca presja ze strony człowieka, fragmentacja dużych kompleksów leśnych, głównie poprzez budowę i modernizację dróg oraz rosnący ruch samochodów sprawiają, że coraz trudniej zdobywać im pożywienie i wychowywać młode .
.
Jakie działania prowadzi WWF, by uratować wilka?
W ramach projekt ochrony wilka WWF przekazuje hodowcom pastuchy elektryczne oraz psy pasterskie. Odpowiednie zabezpieczenie zwierząt gospodarskich zmniejsza ryzyko ataków wilków na owce, kozy czy krowy. Działamy również na rzecz ułatwienia migracji wilków i swobodnego przemieszczania się w polskich lasach. Udrożnienie korytarzy ekologicznych, którymi dawniej przemieszczały się wilki, pomoże im w poszukiwaniu nowych dogodnych miejsc do życia. Takim miejscem, gdzie wilki mogłyby występować w znacznie większej ilości niż obecnie, są rozległe kompleksy leśne w Polsce zachodniej, obfitujące w jelenie, sarny i dziki.
Edukacja i podnoszenie świadomości społecznej na temat roli jaką pełnią wilki w przyrodzie, jest kolejnym ważnym zadaniem, jakie realizuje WWF w ramach projektu ochrony wilka w Polsce. Poprawa wizerunku tego zwierzęcia oraz budowanie społecznego poparcia dla działań na rzecz jego zachowania są kluczowe dla skutecznej ochrony gatunku. Dlatego też od wielu lat przygotowujemy materiały edukacyjne na temat wilka – publikacje i filmy oraz aktywnie współpracujemy z mediami w celu pokazania prawdziwego oblicza tego drapieżnika.
.
Jakie są rezultaty tych działań?
Po pierwsze prowadzimy je już od 8 lat. WWF stara się ograniczyć sytuacje konfliktowe z wilkiem poprzez pomoc hodowcom i rolnikom w zabezpieczaniu zwierząt hodowlanych za pomocą specjalnych pastuchów i psów pasterskich. Dotychczas przekazaliśmy ponad 100 zestawów tych urządzeń gospodarzom z północno-wschodniej i południowej Polski. Natomiast hodowcy owiec otrzymali ponad 35 psów pasterskich, które zwiększą bezpieczeństwo zwierząt gospodarskich podczas pobytu na pastwisku.
WWF współpracuje w kwestii rozwiązywania sytuacji konfliktowych pomiędzy wilkiem i człowiekiem z Regionalnymi Dyrekcjami Ochrony Środowiska. Ta współpraca powinna zakończyć się wypracowaniem spójnego systemu obowiązkowych zabezpieczeń zwierząt hodowlanych przed wilkami, na obszarze występowania tego gatunku.
Wspieramy również monitoring wilka w Polsce. W 2010 roku sfinansowaliśmy tropienia wilków w dwóch największych kompleksach leśnych na Mazurach. Liczenia wilczych tropów wykazały, iż ok. 200 tys. ha obszarów leśnych żyje około 51 wilków.
Prowadzimy działania edukacyjne na temat roli wilków w przyrodzie. W ramach programu „Wilk – nie taki straszny” zrealizowaliśmy cykl szkoleń i warsztatów dla dzieci, nauczycieli i rolników na Podlasiu. Podobne działania prowadziliśmy również w Bieszczadach. Wydaliśmy broszurę edukacyjną, w której informujemy, jak ważną rolę odgrywa wilk w przyrodzie i jak skutecznie chronić zwierzęta gospodarskie trzymane na pastwiskach. Aby poprawić społeczne nastawienie do wilka, nagraliśmy płytę CD z „Bajkami o dobrym wilku”, czytanymi przez znanych Polaków. Wydaliśmy też specjalny poradnik dla turystów „Jak pozwolić dużym drapieżnikom przeżyć w krainie turystów?” z ilustracjami Marka Raczkowskiego. W 2011 roku przygotowaliśmy film o potrzebie aktywnej ochrony wilków w Polsce. W 2012 roku wydaliśmy książkę pt. „Wilk Ambaras” , która skierowana jest do dzieci, młodzieży i ich rodziców. Książka pokazuje w bardzo ciekawy i przystępny sposób życie wilczej rodziny i relacje wilków z innymi mieszkańcami lasu oraz człowiekiem.
Staramy się poprawić warunki do przemieszczania się wilków na obszarze naszego kraju. Dlatego przygotowaliśmy trzy opracowania dotyczące korytarzy ekologicznych: „Koncepcja legislacyjna w zakresie ochrony korytarzy ekologicznych w prawodawstwie polskim”,„Ocena wdrażania koncepcji korytarzy ekologicznych do planów zagospodarowania przestrzennego województw” oraz „Plan udrażniania północnego i karpackiego korytarza ekologicznego w czterech wybranych miejscach”. Wdrażanie w życie wniosków i zaleceń z tych opracowań pomoże skutecznie i systematycznie poprawiać warunki do migracji tych drapieżników.
.
Co każdy z nas może zrobić by wesprzeć ratowanie wilka?
Każdy z nas może pomóc w ocaleniu wilka w Polsce. Wystarczy przestrzegać paru prostych zasad na obszarach, które zwierzęta te zamieszkują.
Nie schodź ze szlaku. Pomoże to wilkom zachować niezbędny spokój i poczucie bezpieczeństwa, a nam uniknąć spotkań oko w oko, które mogą być stresujące dla obydwu stron. Przeczytaj jak zachowywać się w krainie dużych drapieżników.
Zachowaj ciszę. Głośnie słuchanie muzyki i hałasowanie w lesie przepłasza przyzwyczajone do ciszy zwierzęta. Jeśli takie sytuacje powtarzają się zbyt często, doprowadza to do okresowego lub całkowitego opuszczenia terenu przez wilki. Sytuacje te są szczególnie niebezpieczne dla samic mających młode. W skrajnych wypadkach ich niepokojenie może doprowadzić do porzucenia potomstwa, które skazane jest wówczas na śmierć.
Jeśli znajdziesz w lesie metalowe szczęki, druciane albo stalowe linki – usuń je! Zostały najprawdopodobniej zastawione przez kłusowników. Warto również, abyś zgłosił to odpowiednim służbom – Państwowej Straży Łowieckiej, Straży Leśnej (Lasy Państwowe) albo Policji – kontakty znajdziesz w internecie.
Nie spuszczaj psa ze smyczy w lesie, w którym żyją wilki. Może to być niebezpieczne nie tylko dla drapieżnika i dla Twojego psa, ale również dla jego właściciela, czyli Ciebie (gdy zwierzę pogoni Twojego psa, on najprawdopodobniej przybiegnie do Ciebie).
Jeśli podróżujesz samochodem, zwolnij i jedź ostrożnie tam, gdzie istnieje ryzyko kolizji z dzikim zwierzęciem. Jeżeli jesteś świadkiem bądź uczestnikiem zdarzenia z udziałem zwierząt, powiadom policję i wypełnij specjalną ankietę na stronie www.zwolnij.wwf.pl. Jeśli chcesz dowiedzieć się co zrobić, podczas wypadku z udziałem zwierzęcia, pobierz naszą specjalną ulotkę.
Warto również wesprzeć nas poprzez oddanie 1% swojego podatku.
.
Rozmawiał Jakub Napoleon Gajdziński
